محمدرضا بابوک از باغداران باغستان سنتی قزوین در خصوص وظایف باغداران و دغدغه آن ها برای حفظ باغستان گفت: ۲۸۷۴ هکتار باغستان سنتی قزوین در سال ۹۳ ثبت ملی شده است و تنها کسانی که در باغستان کار می کنند باغدارها هستند. از سال ۹۳ تاکنون قریب به ۸ سال می گذرد و میراث فرهنگی هیچ برنامه ای برای باغستان نداشته و حتی یک وجب پایلوت و نمونه کار صورت نگرفته است.
وی تأکید کرد: طبق مصوبه صیانت از باغستان سنتی در مرداد ۱۴۰۰ میراث فرهنگی موظف شد که ظرف ۲ ماه با مشارکت باغداران و اعضای شورا و فعالان محیط زیست نسبت به تدوین آیین نامه و ضوابط باغستان اقدام کند.
بابوک گفت: باغداران برای تمام مشکلات باغستان راهکار دارند. باید خبرگان باغدار به عنوان افرادی که در متن کار\xa0 هستند برای آب باغستان، امنیت باغستان و اقتصادی بودن باغستان راهکار ارائه دهند.
\xa0وی تصریح کرد: اگر برای حفظ و احیاء باغستان ساختار جدیدی تعریف شود که باز هم باغات به شکل سنتی امروز خود اداره و حفظ شود باز هم پاسخگوی نیاز مردم نخواهد بود. این معادله بسیار پیچیده است؛ حوزه های مختلف باغبانی، باغداری، مهندسی آب، مهندسی رودخانه، تقسیم آب، حقابه و مالکیت، امروز مفاهیم دیگری یافته اند و با یک جلسه، یک تحقیق و یا یک کتاب نمی توان مشکل باغستان سنتی قزوین را حل کرد.
وی تصریح کرد: باغدار برای حفظ معیشت خود بر موضوعات مختلف باغستان مسلط بوده و برای همه راه حل دارد و ما وظیفه داریم این راه حل ها را شنیده و آن ها را در کشور قانونمند و آیین نامه دار کنیم و قطعاً این کار انجام خواهد شد. وی در پایان سخنانش گفت: نظام حکمرانی در باغستان باید به نظام حکم روایی تبدیل شود. تمام دستگاه های متولی برای خدمت به احیا و حفاظت از باغستان به کار گرفته شوند و در خدمت باشند تا حکم روایی توسط باغداران اتفاق افتاد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین، اعضای شورای شهر در گذشته و امروز و جمعی از باغداران باغستان سنتی قزوین، شامگاه چهارشنبه ششم مهر ماه ۱۴۰۱ با حضور در برنامه گفت وگوی ویژه خبری شبکه استانی قزوین، در خصوص مسائل مبتلی به این میراث سنتی شهر قزوین به گفت وگو نشستند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان قزوین عنوان کرد: پس این توقع و انتظار از میراث فرهنگی برای احیاء باغستان باید از بین برود. آنچه به طور مشخص باید از آن جلوگیری کرد توسعه ها و تغییر کاربری هایی که بدون نظارت و کنترل و به صورت غیرمجاز انجام می شود و موجب نابودی باغستان سنتی قزوین شده است.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان قزوین خاطرنشان کرد: شاید برای نخستین بار در مرحله تدوین ضوابط در کشور جمهوری اسلامی ایران بندی گنجانده شده که باغدار و مالک پیشنهادات خود را برای حفاظت از باغستان به شورای عالی ثبت کشور اعلام کرده تا شورا مطابق آن رفتار کند.
قوانین حاکم بر باغستان برای همه باغداران یکسان باشد
انتهای پیام
وی خاطرنشان کرد: درخواست باغداران این است که جلساتی که در استان در خصوص باغستان سنتی قزوین برگزار می شود بدون حضور باغدار نباشد. در استان باغداران واقف بر امور شناسایی شده اند و میراث فرهنگی این باغداران را می شناسد. موضوع باغستان به راحتی قابل حل و فصل است بنابراین لازم است مسئولان از باغداران دعوت و از مشاوره آن ها استفاده کنند.
خزائلی گفت: در جلسات شورای فنی میراث فرهنگی استان گروه های متعدد باغدار حضور داشته و نظرات خود را ابراز کرده اند و در تدوین ضوابط عرصه و حریم نیز از آن ها استفاده شده است و برای برنامه احیای باغستان هم استفاده از نظرات مشورتی باغداران صورت خواهد گرفت. وی اظهار کرد: در این دولت با دستور ویژه استاندار قزوین، صندوق حمایت از باغستان تشکیل خواهد شد که سهامداران آن باغ داران هستند و امیدواریم حرف باغدار و باغستان در آن مطرح شود. دستور توسط وزیر جهاد کشاورزی داده شده و وزارت میراث فرهنگی هم با آن موافقت کرده است و در همین راستا استانداری به شدت پیگیری تشکیل این صندوق است.
علیرضا خزائلی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان قزوین نیز در این برنامه تلویزیونی گفت: باحضور باغداران قدیمی شهر قزوین در خصوص موضوعات باغستان جلسات متعددی برگزار شده است. آنچه که توسط وزیر میراث فرهنگی ابلاغ شد ضوابط عرصه و حریم است. بعد از سال ۹۳ که عرصه به ثبت ملی رسید، نیاز بود ضوابط عرصه و حریم هرچه سریع تر ابلاغ شود و حریم داخلی باغستان سنتی با داخل شهر و حریم بیرونی با مزارع و حریم حوزه آبخیز و آبخوان توسط مهندس ضرغامی ابلاغ شد.
حفظ باغستان به ساختارهای جدید نیاز دارد
این باغدار قزوینی عنوان کرد: این ضوابط در تهران به تأیید رسید اما در آن از هیچ باغداری مشورت گرفته نشد. خِبرگان باغدار در این جلسات حضور نداشتند درصورتی که آن ها کسانی هستند که باغستان را می شناسند و طی هزار سال باغستان را به اینجا رسانده اند. باغداران می دانند که در این باغستان نمی توان درخت آب بر کاشت و با تسط بر شرایط باغستان در آن درختان پسته کاشته اند.
وی تصریح کرد: در مصوبه شورای عالی معماری شهرسازی در خصوص باغستان و پهنه باغات سنتی در شرق و غرب و جنوب شهر ضمن تأکید بر حفظ این گونه باغات مقرر شده هرگونه تغییر کاربری، احداث و تعریض معابر به عنوان مغایرت اساسی در نظر گرفته شود و صرفاً فعالیت هماهنگ با ضوابط جهاد کشاورزی به عنوان فعالیت های مجاز مطرح شود و سایر فعالیت ها هم ممنوع است.
تشکیل صندوق حمایت از باغستان باغداران در تصمیم گیری برای باغستان دخیل شوند وی تصریح کرد: بر اساس قانون مرمت ۱۳۹۸ در مرمت آثار تاریخی که متولی آن دستگاه هایی به جز میراث فرهنگی هستند، دستگاه ها موظفند برای تأمین هزینه های مرمتی با نظارت میراث فرهنگی اقدام کنند. این توقع به اشتباه در بین مردم شهر قزوین به وجود آمده که میراث فرهنگی مسئول مرمت و بازسازی همه اماکن و بناهای تاریخی است. در سال ۱۴۰۰ کل بودجه استانی میراث فرهنگی ۱۵ میلیارد تومان بوده است در حالیکه محصول یک باغدار بزرگ در طول سال عددی بزرگتر از این بودجه است. اشدری خاطرنشان کرد: در کنار مبحث شورای عالی معماری و شهرسازی با ورودی که سازمان میراث به جایگاه اصلی خود در حفظ باغستان سنتی کرده قوانین مدون تر و کامل تر خواهد شد و قوانین میراث، قوانین شورای عالی را جدی تر تحت تأثیر قرار خواهد داد. امیدواریم حضور دستگاه های متولی راهگشای حل مسائل باغستان و باغداران سنتی قزوین شود.
خزائلی با بیان اینکه باغستان سنتی قزوین به عنوان یک میراث سنتی ثبت ملی شده تا از تخریب و نابودی نجات پیدا کند افزود: باغستان با عرصه ی بیش از ۲ هزار و ۸۰۰ هکتاری به ثبت ملی رسیده که اگر کل بودجه سالیانه وزارت میراث فرهنگی را هم در این محدوده هزینه کنیم باز هم شاهد تحول محسوسی در آن نخواهیم بود.