برف در ارتفاع های ۲۴۰۰ متر از سطح دریا، ماندگار خیلی خوبی دارد. بنابراین عشایر ساکن در مناطق کوهستانی گودال هایی را که در کوهپایه ها وجود دارد و در فصل بهار و تابستان آفتاب به آن ها نمی تابد، پس از آخرین بارش برف با گَوَن (نوعی گیاه) می پوشانند. به این چاله ها «برف اندیل» به معنای انبار برف گفته می شود. با تابش نور خورشید و افزایش دما از نیمه های بهار، برفِ جمع شده در برف اندیل ها به تدریج ذوب و از بخش زیرین آن، آب باریکه ای جاری می شود و دامداران با ایجاد چاله هایی در مسیر آب که عشایر کرمانج به آن «دالو» می گویند، از آب حاصل از ذوب برف برای شرب دام و نیز تامین آب مورد نیاز خانواده استفاده می کنند.
به گزارش ایسنا، «برف اندیل» دانشی و مهارتی برای ذخیره آب در زمستان است که بیشتر بین عشایر و دامداران رایج بوده است. در استان خراسان شمالی تعداد زیادی از عشایر «کُرمانج» زندگی می کنند که به روال گذشته دامداری و دامپروری می کنند، آن ها تا پنج دهه گذشته از این دانش برای ذخیره آب استفاده می کردند که البته هنوز، موارد معدودی از برف اندیل ها در این استان به چشم می خورد.
«کوه علی کل» در دهستان هزار مسجد، «منطقه شاوست» در میان کوه درگز، قدمگاه کوه های نورانی، برفندیل های «گلول» در شمال شیروان و برخی از روستاهای قوچان، از جمله مناطقی در خراسان شمالی هستند که برف اندیل یا برف چال در آن ها هنوز مشاهده می شود. البرز مرکزی هم از دیگر مناطقی است که برف اندیل هایی در آن وجود دارد.
این پژوهشگر همچنین اظهار کرد: نحوه نگهداری برف اندیل ها از گذشته تا امروز تغییر کرده است؛ یکسری از سازمان ها گفتند از گون ها برای پوشاندن چاله های برفی استفاده نکنند؛ چرا که باعث می شود پوشش گیاهی منطقه از بین رود. درحالی که گون های کنده شده برای پوشاندن چاله های برفی (برف اندیل) هفت تا هشت سال قابل استفاده هستند.
با توجه به این که در استان های دیگر نمونه های مشابهی از برف اندیل مشاهده شده است، این دانش به عنوان میراث ناملموس به پیشنهاد استان خراسان شمالی در بهمن ماه ۱۴۰۰ به شماره ۲۵۹۷ ثبت شده است.
برف اندیل چیست و چه سرنوشتی پیدا کرد؟
علی حسین پناه ـ تدوین گر پرونده ثبتی «برف اندیل» و کارشناس جامعه شناسی ـ که این توضیحات را\xa0 درباره این میراث ناملموس به ایسنا ارائه کرد، درباره وضعیت امروز برف اندیل های استان خراسان شمالی گفت: متأسفانه تغییرات اقلیم و آب وهوا تأثیرات خیلی بدی روی آن گذاشته است.