هادی شاهوردی ـ مدیر کل میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی ـ درباره وضعیت تعیین حریم و عرصه این استان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: حدود ۱۱۰۰ اثر در این استان ثبت ملی شده‌اند که از این تعداد ۸۷۲ اثر، شامل بناها، محوطه‌های طبیعی و تاریخی نیازمند تعیین حریم هستند. تاکنون نیز ۲۶۱ اثر تاریخی تعیین حریم شده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان جنوبی درباره مهمترین چالش استان برای تعیین حریم و عرصه گفت: مهمترین چالش در تعیین حریم محدودیت‌های ایجاد شده برای مالکان اطراف و رعایت نکردن حق و حقوق قانونی مالکان و جبران خسارت‌های مالی وارد شده بر آن‌هاست که این مورد باید در سطح کلان تصمیم‌گیری و حل و فصل شود. این در حالی است که بناهای تاریخی برای حفظ هویت اصلی خود نیاز به تعیین حریم دارند و نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت، اما باید راهکاری برای حمایت از مالکین مانند خرید وتملک بناها، واگذاری زمین معوض و یا امتیازات مثبت دیگری مدنظر قرار داده شود.
او با بیان این‌که کل آثار ثبتی نیازمند تعیین حریم هستند، درباره آثار تاریخی که به تعیین فوری حریم نیاز دارند، گفت: بناهایی که در داخل شهرها و روستاها قرار گرفته‌اند به دلیل تهدید ساخت‌وساز و طرح‌های جامع هادی روستایی نیاز فوری به تعیین حریم دارند. اقداماتی که برای تعیین حریم انجام می‌شود برای حفظ بنا و منظر اثر تاریخی است که طبیعتا تعیین حریم و محدودیت‌های به وجود آمده سبب اعتراض همسایگان یک اثر تاریخی می‌شود.
با بیان این‌که از ۱۱۰۰ اثر ثبت‌شده در این استان نزدیک به ۹۰۰ اثر معطل تعیین حریم هستند، گفت: قلعه و آسبادهای طبس، خوانشرف نهبندان، باغ و عمارت منظریه و کوره هوفمن بیرجند، از جمله آثاری هستند که به تعیین فوری‌تر حریم نیاز دارند.
شاهوردی درباره تفویض اختیار برای تعیین حریم و عرصه به ادارات کل استان‌ها بیان کرد: اگر نگاه متمرکز بر حفظ یک اثر تاریخی نباشد تفویض اختیار نمی‌تواند سبب اقدام مؤثری شود، چه بسا به جهت وجود درخواست‌ها و فشارهای استانی و بعضا نظرات شخصی، اثر تاریخی چه در عرصه و چه در حریم دچار ضرر و زیان شود.
او با اشاره به چالش‌هایی که با مردم و شهرداری برای تعیین حریم و عرصه دارند، اظهار کرد: بیشترین چالش با مردم است. شهرداری‌ها نیز در رعایت دقیق حریم آثار تاریخی و قلع و قمع ساختمان‌های خلاف ضابطه حریم، بعضا اقدام مؤثری انجام نداده‌اند و معمولا درخصوص مذاکره و رفع مشکلات، موضوعات از طریق دفتر امور شهری و شوراهای استانداری پیگیری می‌شود و چنانچه اقدام مؤثری انجام نشود موضوع در محاکم قضایی مطرح و رفع خطر می‌شود.
شاهوردی درباره آثار تاریخی که تعیین حریم و عرصه آن‌ها چالش برانگیز بوده است، اظهار کرد: عرصه شهر قدیم «قائن» و عرصه شهر «تون فردوس» جزو مواردی است که چالش‌هایی را به همراه داشته است. با توجه به مساحت قابل توجه عرصه‌های تاریخی «قائن» و شهر «تون» و افزایش قیمت زمین و درخواست‌های مردمی برای ساخت‌وساز در عرصه و حریم، گاهی شاهد نقض ضوابط در عرصه‌های تاریخی هستیم. عرصه و حریم شهر «تون» به دلیل ضوابط ساخت‌وساز که باید پس از انجام عملیات باستان‌شناسی صورت گیرد و همچنین به این دلیل که بیشتر عرصه دارای مالک خصوصی است، مشکلاتی را ایجاد کرده است. در عین حال براژ رعایت قانون و حفظ عرصه و حریم، موضوعات پس از دادن اخطارهای اولیه در صورت تکرار یا ادامه موضوع به مرجع قضایی ارجاع می‌شود.
انتهای پیام
قلعه و آسبادهای طبس مسینا درمیان، خوانشرف نهبندان، باغ و عمارت منظریه، کوره هوفمن بیرجند و خانه‌های تاریخی شهرها و روستاهای خراسان جنوبی از بناهایی هستند که به گفته مدیر کل میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی به تعیین فوری حریم نیاز دارند.