انتشار: تیر 05، 1402
بروزرسانی:
03 تیر 1404
فارس؛ ایران کوچک (۱) - ایسنا
برای شناخت بیشتر این منطقه وسیع و ارزشمند، در ادامه هر یک از ۳۷ شهرستان فارس را به شکل اجمالی معرفی خواهیم کرد.
شهرستان زرین دشت
شهرستان آباده در شمال فارس، با مرکزیت شهر آباده طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، بالغ بر ۱۰۳ هزار و ۷۲۵ نفر جمعیت دارد و از شمال و غرب به استان اصفهان، از جنوب به صفاشهر و از شرق به استان یزد متصل است.
این شهرستان که پیش تر بخشی از شهرستان سپیدان بود براساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، حدود ۴۰ هزار نفر جمعیت دارد و منطقه ای حاصلخیز به لحاظ کشاورزی و دامپروری و پرورش ماهی است.
خفر از حاصلخیزترین مناطق جنوبی فارس با مرکزیت شهر "باب انار" است که با جدا شدن از جهرم به شهرستانی مستقل بدل شد.
شهرستان خرامه
شهرستان داراب
۳۷ درصد از جنگل های فارس را زاگرسی به خود اختصاص داده که حائز کارکردها و ویژگی های قابل توجهی نظیر، کنترل آب های سطحی و تغذیه آبهای زیرزمینی به شکلی که میزان آب نفوذی بر حسب نوع جنگل ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مترمکعب در سال در هر هکتار برآورد می شود که این مقدار به مراتب بیشتر از اراضی غیر جنگلی است.
فارس که در شرق، همسایه کویر و در غرب همسایه مناطق کوهستانی و سردسیر است، بزرگترین پارک های حفاظت شده، بیشترین تعداد مواد معدنی، بیشترین تعداد دریاچه های ثبت شده در کنوانسیون رامسر، بزرگترین تالاب آب شیرین، بیشترین میزان تولیدات باغی و زراعی و ... به آن منتسب است.
نخلستان ها و خرما به ویژه نوع شاهانی آن هم شهرتی فراوان در کشور و بعضی نقاط جهان دارد. در این شهرستان، دامداری های مدرنی می توان یافت.
شهرستان ارسنجان
مردمان این شهر فارس های اصیل هستند اما با لهجه محلی سخن می گویند.
خرامه در شمال شرق شیراز قرار دارد و به دلیل همجواری با دریاچه مهارلو و رودخانه کُر، از مناطق حاصلخیز فارس محسوب می شده و زمانی شالیزارهای فراوان داشته است.
شهرستان پاسارگاد
جهرم هم از شهرستان های قدیمی و وسیع فارس بوده که قریب به ۱۸۹ هزار نفر جمعیت دارد و ۳.۲ مساحت این استان را شامل می شود.
آباده که به دلیل فعالیت صنعتگران در زمینه صنایع دستی به ویژه تولیدات چوبی و منبت و همچنین تولید گیوه بسیار شهرت دارد، در کشور عنوان شهر صنایع دستی را به خود اختصاص داده است.
اولین کارخانه سیمان احداث شده در کشور بعد از پیروزی انقلاب، در آباده ساخته شد و هم اینک بزرگترین واحد صنعتی محدوده شمال فارس است، کارخانه ای که تمام مراحل طراحی، نصب و راه اندازی آن به دست مهندسین باکفایت ایرانی محقق شد.
شهرستان اقلید
شهرستان پاسارگاد از لحاظ قدمت تاریخی دارای پیشینه ای بسیار کهن است. آثاری از عصر نوسنگی در آن پیدا شده که به عصر هخامنشی بر می گردد.
زرین دشت با مرکزیت شهر حاجی آباد، جمعیتی حدود ۷۳ هزار نفر داشته و از مناطق گرم و خشک فارس و شغل اکثر مردمانش کشاورزی است.
رستم که مرکز آن شهر "مصیری" است، ۵۸ اثر ثبت ملی دارد و تمدن های بیش از تاریخ مستقر در آن مربوط به عصر نوسنگی هزاره های پنجم تا هشتم پیش از میلاد بوده و البته قبل از ورود آریایی ها به فلات ایران، تمدن های دیگر نیز در این منطقه ساکن بوده اند که می توان به تمدن عیلامی، اشاره کرد.
شهرستان رستم
شهرستان اِستَهبان با مرکزیت شهر استهبان و جمعیتی بالغ بر ۶۹ هزار نفر، در شرق فارس قرار دارد و انجیرستان دیم آن، در کشور و جهان منحصربفرد است.
این شهرستان که ۵.۷ درصد از کل مساحت فارس را به خود اختصاص داده، یکی از حاصلخیزترین نقاط این استان به لحاظ کشاورزی و باغداری بوده و اعتبار زیادی در بعد زیست محیطی دارد و دومین شهر مرتفع فارس و ششمین شهر مرتفع ایران است.
\xa0شهرستان اِوز
شهرستان آباده
اِوَز، از شهرستان های جدیدالتاسیس فارس به شمار می رود که با ۴۱ هزار نفر جمعیت، در جنوب شرقی شیراز قرار گرفته و رشته کوه زاگرس در آن امتداد دارد و منجر به وجود پوشش گیاهی و جانوری ویژه مناطق گرمسیری و دریاچه های فصلی در این منطقه \xa0شده است.
شهرستان ارسنجان از شهرستان های استان فارس در جنوب ایران است. مرکز این شهرستان، شهر ارسنجان است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ حدود ۴۳ هزار نفر بوده و شغل غالب مردمانش کشاورزی و دامپروری است.
آباده یکی از شهرستانهای مهم صنعتی و معدنی فارس نیز به شمار می رود و در حال حاضر ۱۱۱ واحد صنعتی در گروه های مختلف صنایع غیرفلزی، غذایی و بهداشتی، نساجی، پوشاک و چرم، شیمیایی و … در آن فعال است.
رُستم، با مردمانی از قوم لُر، یکی از مناطق بسیار زیبا و برخوردار از طبیعتی شگفت انگیز است، جایگاهی که قلمرو طایفه رستم از ایل ممسنی بوده و سه آب و هوای متفاوت در خود دارد.
شهرستان خُنج
زرقان دارای ارتفاعات و دشت های حاصلخیز بوده و از گذشته تاکنون مرکزی مهم در زمینه دامپروری و تولید لبنیات محسوب می شده است.
به گزارش ایسنا، هم اکنون حدود ۱۳.۴ میلیون هکتار عرصه جنگلی در کشور وجود دارد که ۲.۲ میلیون هکتار آن در فارس واقع شده است؛ اگرچه این عرصه دارای تراکم زیادی نیست اما می توان انواع گونه های گیاهی را در آن یافت.
شهرستان خرم بید
داراب که به شهر "امام حسن مجتبی(ع)" شهرت دارد، زمانی در گذشته دور مرکزی استقرار دولت اسلامی و ضرب سکه بوده و اکنون در تولید محصولات زراعی و باغی، به ویژه پرتقال و لیمو و نارنگی و البته گل محمدی، انار و خرما، جزو مناطق خاص و ویژه کشور است.
شهرستان اقلید یکی از شهرستان های فارس نشین فارس محسوب می شود که مرکز آن شهر اقلید و جمعیتش به استناد سرشماری ۱۳۹۵ حدود ۹۱ هزار نفر بوده و دارای آب و هوایی سرد و زمستانی و جغرافیایی کوهستانی است.
این شهرستان که مردمانش به زبان ا"َچُمی" صحبت می کنند، منابع عظیم گازی را در خود دارد.
خُنج یکی از مهمترین مراکز سنی نشین ایران و فارس با جمعیتی حدود ۴۲ هزار نفر است که آب و هوایی گرمسیری داشته و کارخانه های نوشابه سازی، موزائیک سازی، سنگ شکن، خوراک دام و قند، در آن فعالیت دارد و در بخش باغی، بیش از ۲۵۰۰ هکتار نخلستان و ۳۰۰ هکتار باغ مرکبات دارد.
شهرستان زرقان
پاسارگاد از شهرستان های شمالی فارس بوده که مرکز آن سعادت شهر است و حدود ۳۱ هزار نفر جمعیت دارد و مجموعه جهانی "پاسارگاد" در آن واقع است.
شهر خرامه قدمتی بیش از ۱۵۰۰ دارد و نامش در سفرنامه های معتبری نظیر؛ نزهت القلوب، فارسنامه ابن بلخی، المسالک و الممالک، آثار العجم، فارسنامه ناصری، شیراز نامه، معجم البلدان، تاریخ برگزیده و … به همراه "کُربال" آمده است.
این شهرستان، بزرگترین و پرجمعیت ترین نقطه جنوبی فارس است؛ آب و هوای گرم و خشک دارد و باغ های لیموی فراوان و مهمترین قطب تولید مرکبات به ویژه لیموی ترش و شیرین فارس و کشور است.
شهرستان بوانات
از شهر ارسنجان کتب گذشته همچون فارسنامه ناصری، آثار العجم فرصت الدوله شیرازی، بستان السیاحه زین العابدین صوفی، دائرةالمعارف علامه دهخدا از آن نام برده اند، اما تاریخ صحیح و دقیقی که بتوان بر آن استناد جست و سال بنای این شهر را دانست در دست نیست.
داراب هم از نقاط بسیار قدیمی فارس و ایران بوده و قدمتی بیش از ۵ هزار سال دارد؛ شهرستانی که در جنوب شرقی استان قرار داشته، حدود ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و "دارابگرد" و بناها و آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است.
شهرستان بختگان
این شهرستان دومین منطقه سردسیری فارس بوده که برودت هوای آن تا منفی ۲۳ درجه هم رسیده و متوسط بارندگی سالانه آن هم حدود ۳۲۰ میلیمتر گزارش شده است.
این شهرستان با مرکزیت شهر بوانات در شمال فارس و جزو نقاط سردسیر این استان واقع است و جمعیتی حدود ۳۰ هزار نفر دارد و ساکنان برخی از روستاهای آن، عرب زبان هستند.
عمده جمعیت این شهرستان دارای مذهب سنی هستند و شغل غالب ساکنان، بازرگانی، تجارت و خدمات است و اکثرا در کشورهای حاشیه خلیج فارس، به کار مشغول هستند.
بلوط، بادام، ارس، شن، ارژن، جغجغک و شیر خشت از گونه های شاخص در منطقه زاگرس، بنه، بادام، زالزالک، تنگرس، ارژن، و زبان گنجشک از گونه های بارز در منطقه ایران-تورانی و کنار، کهور ایرانی و استبرق از مهمترین گونه های جنگلی موجود در ناحیه رویشی خلیجی – عمانی فارس است.
با توجه به تحقیقات انجام شده از کتب معتبر، این بخش در طول تاریخ نام های جدیدی را از قبیل: کمه (خانه شاه)، کهمر: (کوه مهر)، کمین: (کمینگاه سلاطین) کلیددک یا کلیلک: (کلید گشودن فتح دروازه فارس)، سعادت آباد و سعادت شهر در حال حاضر شهرستان پاسارگاد را به خود اختصاص داده است.
زرقان که پیش از این جزو شهرستان شیراز بود، سال ۹۸ به شهرستان تبدیل شد و با توجه به استقرار شمار زیادی از صنایع نظیر پالایشگاه شیراز در محدوده جغرافیای سیاسی آن، جزو شهرستان های پردرآمد فارس محسوب می شود.
این شهرستان حاصلخیز، کوه های بلند و برفگیر، جنگل های زاگرسی زیبا و مزارعی بسیار دارد که حدود ۱۲۰ اثر باستانی که قدیمی ترینش پیشینه ۵۰۰۰ ساله داشته است را در خود جای داده.
خرمبید با مرکزیت صفاشهر، ۵۰ هزار نفر جمعیت دارد و در شمال فارس قرار گرفته و مرتفع ترین و سردتری منطقه این استان به شمار می رود.
در حال حاضر ۲۵ واحد معدنی در شهرستان آباده فعال بوده و عمده ترین محصولات استخراج شده از آنها، خاک نسوز، سنگ نما، خاکهای صنعتی، سنگ آهک و منگنز، است. البته در این شهرستان معادن گچ و کبالت نیز وجود دارد.
شهرستان جهرم
به گزارش ایسنا، فارس که در مجموع شاخص های وسعت و جمعیت، استان اول کشور محسوب می شود؛ فارس از منظر تنوع قومیتی، آب و هوایی، داشته های تاریخی و میراثی و گردشگری؛ مراکز علمی، پژوهشی و آموزشی، از گذشته تاریخ تاامروز، ایرانی کوچک است.
اقلید که در دوران هخامنش آذرگارتا نام و شهرکی برای نگهداری، پرورش و تکثیر اسب های اصیل برای سربازان بوده؛ امروز جایگاهی ویژه در زمینه کشاورزی و گردشگری طبیعی دارد.
انتهای پیام
کلمه " بیضا " که ریشه عربی دارد و یعنی "سپید" برگرفته از دژ ساخته شده با سنگ مرمر به دست "پاپک" در ۸ هزار سال قبل است
برخی از ساکنان این شهرستان با زبان ترکی و عربی صحبت می کنند اما عموما فارس هستند.