به دليل اهميت مقاله بازرگاني ، اين نقش به نحو مجزايي از نقش اقتصادي مورد بررسي قرار مي گيرد . به عنوان مثال در نمونه هاي موجود در بريتانيا و كانادا توجه ويژه اي بر مسائل تفريحي و گردشگري معطوف شده است و بيشتر ايجاد تسهيلاتي مورد توجه قرار مي گيرد كه رهگذران جاده ها ضمن دستيابي به خدمات ضروري خود ، از طبيعت اطراف حداكثر بهره را ببرند . اين مجتمع هاي مي توانند با عرضه خدمات كالا ، در كاهش هزينه سفر موثر افتند و با فرهم ساختن خدمات مورد نياز ، قابليت منطقه براي جذب مسافران به واسطه وجود مناظر مناسب طبيعي ، ارائه خدمات ، تمركز در يك مكان ، وجود تاسيسات امدادي ، ايجاد فرصت هاي شغلي ف گسترش ساختن عرضه خدمات افزايش دهند و نتايجي همچون رفع خستگي مسافر ، كاهش حوادث ناشي از شفر ف تامين نيازهاي امدادي و رفاهي سفر و ارتباط بخشيدن بين حوزه هاي زيستي درون منطقه اي را به دنبال داشته باشند .
در دوره اسلامي نيز عوامل متعددي در شكل يابي ،توسعه وگسترش كاروانسراها دخالت داشته كه اهم آنهاعوامل مذهبي ،نظامي واقتصادي است .قرن پنجم (ه-ق)عصر شكوفايي هنرهاي اسلامي بويژه هنر معماري است .بنيان گسترش شبكه راه هاي تجاري واحداث كاروانسراهاي متعدد در مسير جاده ها و داخل شهرها در اين دوره بوده است.در دوره تيموري توسعه تجارت ،معماري و ايجاد كاروانسراها شتاب بيشتري يافت ولي عصر طلايي ايجاد كاروانسراهاي ايران متعلق به دوره صفوي است كه بقاياي 999كاروانسرايي كه در آن دوره ساخته شده هنوز در كنار جاده ها ايران پابر مجله خبری kojaseir جاست. مجموعه ابعاد اقتصادي و بازرگاني مورد اشاره ،با توجه به ايجاد فرصت هاي رشد در منطقه خود ،عامل مهمي در جهت نيل به توسعه و توازن منطقه اي محسوب مي گردند . بر اساس ماده 12 آييننامه اجرايي قانون توسعه صنعت ايرانگردي و جهانگردي، تأسيسات ايرانگردي و جهانگردي و دفاتر خدمات مسافرتي و ساير تأسيسات مشابه از جمله مؤسسات داخل تأسيسات جهانگردي، از نظرپرداخت عوارض صدور پروانه ساختماني مشمول تعرفه بخش صنايع ميباشند و شهرداريها موظفند عوارض مقرر را فارغ از نوع پروانه و كاربري زمين بر اساستعرفه بخش صنايع و با معافيت از عوارض عرصه غير از عوارض نوسازي، فقط در مورد ساختمان محاسبه و دريافت كنند.
به عبارت دیگر نباید جاده ها و مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی را به طور مجزا از منطقه ای که در آن استقرار یافته اند در نظر آورد ، بلکه باید تبادلات متقابل جاده ها . زمانی که این ابعاد مورد توجه قرار گیرد، آنگاه هدف غایی و نهایی برنامه ریزی شهری و منطقه ای که همانا نیل به توسعه پایدار و ایجاد ارتباط منطقی بین انسان و محیط است تحقق خواهد یافت لذا باید بدین نکته اشاره داشت که در بررسی جایگاه مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی علاوه بر خدمات رسانی به رهگذران جاده ها ، اهداف مهم دیگری نظیر تداوم رشد و توسعه محیط زیست و عدالت اجتماعی برای منطقه و ساکنان آن مد نظر مجله خبری kojaseir است . خدمات رساني اين مجتمع ها به مناطق اطراف باعث افزايش دامنه سود آوري زمين هاي منطقه و ايجاد توازن و برابري زمين هاي دور افتاده نسبت به زمين هاي شهري مي شود . همچنين ايجاد فضاي سبز در مجتمع ها ، خود به مثابه گسترش دامنه فضاي سبز در محيط به حساب مي ايد كه نقش مناسبي نيز در لطافت هواخواهد داشت . با توجه به آنچه بيان شد ،سوابق جهاني بيانگر آن است كه مجتمع هاي خدماتي – رفاهي بين راهي در جهان صرفا نقش خدمات رساني به رهگذران جاده ها را بر عهده ندارند ، بلكه علاوه بر فراهم آوردن تسهيلات رفاهي براي رهگذران جاده ها ، مسائلي همچون توسعه و توازن منطقه اي ،توسعه پايدار و مسائل تفريحي را در دستور كار خود قرار مي دهند.
علاوه بر این بر اساس بند ب ماده صدرالذکر، تأسيسات ايرانگردي و جهانگردي و دفاتر خدمات مسافرتي از نظر هزينههاي سوخت، آب، برق و تلفن اعم از انشعاب و مصرف مشمول تعرفههاي بخشصنايع است و دستگاههاي ذيربط موظفند هزينهها مربوط را فارغ از نوع پروانه ساخت، كاربري محل و ميزان مصرف بر اساس تعرفه بخش صنعت محاسبه ودريافت كنند. همچنین براساس تبصره ماده فوق الذکر شهرداريها موظفند براي افزايش زيربناي تأسيسات ايرانگردي و جهانگردي عوارض مقرر را بر اساس تعرفه بخش صنعت و با حداكثر تخفيف محاسبهو دريافت كنند. مهمترين نقش مجتمع هاي خدماتي – رفاهي بين راهي هدايت و نظارت بر دخالت انسان در طبيعت و تامين رفاه در جاده هاست ،به نحوي كه با استقرار خدماتي همچون تعميرگاه ، تعويض روغني ،كارواش ،توزيع سوخت ،فضاي بازي كودكان ،آشپزخانه ،دستشويي ،جايگاه جمع اوري زباله و مانند آنها ،آسيب هاي وارد بر محيط زيست به حداقل مي رسد . تبعات اقتصادي و اجتماعي اين مجتمع ها به ظهور و رشد استعداد هاي مردمي منطقه ،تغيير نگرش مردم منطقه و مسافران جاده ها به عملكرد هاي بازرگاني و خدماتي ، آموزش همگاني ،تبليغ عوامل فرهنگي و مذهبي ،تبادل و تعامل فرهنگي و استفاده بهينه از اوقات فراغت و ارتقاي سطح فرهنگي منجر خواهد شد .