از دیگر اقدامات مارکف، بازسازی مدرسه «دارالفنون» است که در سال ۱۳۰۷ انجام شد، به عبارتی ساختمان فعلی دارالفنون که هنوز پابرجاست، کار «مارکُف» است و از عمر آن حدود ۹۵ سال می گذرد. این مدرسه هم در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
مختاری بیان کرد: کار متمایز و برجسته مارکف این بود که از طرح های مدرن برای ساخت بنا استفاده می کرد، اما برای نمای بیرونی اثر از مفاهیم و جزئیات معماری ایرانی در دوران اسلامی استفاده بهره می برد. ساختمان هایی که او ساخته در شهر، غریبه به نظر نمی آیند و در پیوند با معماری گذشته ایران هستند. به عنوان مثال، برای مدرسه دارالفنون سردری با\xa0 ایوانی با شکوه به شیوه معماری ایرانی در دوران اسلامی می سازد و برای آرایه های سردر از هنر استاد «حسین لرزاده» بهره میکیرد. ورودی مدرسه البرز هم در پیوند با معمار ایرانی در دوران اسلامی است. او به حدی این کار را با دقت و وسواس انجام می دهد که به نظر می رسد این اثر کار یک معمار ایرانی است. در بعضی مواقع هم در کارهای او می بینیم که از عناصر و جزئیات فرنگی هم استفاده می کند، مانند سرسرای ورودی «مدرسه البرز» که به معماری نئوکلاسیک نزدیک است. گاهی هم ارجاعات او به معماری قبل از اسلام برمی گردد، مانند «مدرسه انوشیروان دادگر» که برای زرتشتیان تهران ساخته شده و «مارکُف» از سر ستون های دوره های هخامنشی برای نمای بیرونی آن استفاده کرده است. در طرح های دوران آغاز مدرن، استفاده از معماری سنتی ایرانی در تلفیق با معماری مدرن مهارت فراوانی را می خواسته والا\xa0 این دو سبک با هم ترکیب نمی شدند، اما مارکُف توانسته بود که معماری مدرن و اروپایی\xa0 با معماری ایرانی را بخوبی تلفیق و ترکیب کرده و سبک متفاوتی را خلق کند و این موجب شده است که وقتی می گوییم معماریِ مارکُف یک سبک خاص از معماری معاصر در ذهن نقش می بندد. \xa0\xa0\xa0
سرستون های مدرسه انوشیروان دادگر
خانه «حسن خان اکبر» که مدتی دفتر کار این معمار بوده و در خیابان جمهوری امروزی و سمت شرقی ساختمان پلاسکو واقع است، از دیگر آثار مارکُف به شمار می آید که در آثار ملی ثبت شده، اما وضعیت نامساعدی دارد و در حال تخریب است که باید فوری رسیدگی شود.
خانه «پیرنیا»\xa0 در لاله زار نیز که امروز موزه طب سنتی و گیاهان دارویی است، از جمله آثار مارکُف بوده و از جمله آثار ملی است که مرمت شده و وضعیت خوبی دارد.
مختاری در ادامه درباره سبک معماری «مارکُف»، گفت: مارکُف بر معماری بلدیه تهران که از سال ۱۳۰۲ با آمدن کریم آقاخان بوذرجمهری اقدامات موفقی را برای آماده کردن شهر برای دوره ای جدید از حیات شهری انجام داد؛ نقش اساسی و موثری داشته است.
ایسنا درباره آثاری که از مارکُف در تهران به جای مانده و وضعیت حال حاضر آن ها، با «اسکندر مختاری» ـ معمار و مرمتگر ـ گفت وگویی کرد که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
این پژوهشگر مطالعات معماری افزود: سبک معماری این دوره متأثر از کارهای مارکُف است. در واقع آثار مارکُف آن قدر اهمیت داشته که از سال ۱۳۰۵ هیأت وزیران مصوبه ای را تصویب می کند که از آن به بعد دولت اجازه دارد ساختمان های دولتی را بدون مناقصه با احتساب حق الزحمه چهار درصد برای طراحی و نظارت اجرا به «مارکُف» واگذار کنند و این مصوبه در تاریخ توسعه شهری تهران بی نظیر است.
نکته جالب درباره مارکُف این است که علاوه بر ساخت دو کلیسا در تهران، یکی در خیابان مفتح و دیگری در خیابان سی تیر، مسجدی به نام «امین الدوله» در خیابان هدایت ساخته است.
«زندان قصر» یکی دیگر از آثار این معمار گرجی تبار است که در سال ۱۳۰۷ ساخته شد. خوشبختانه این اثر مارکُف از بلایا جان سالم به در برد و علاوه بر ثبت در فهرست آثار ملی، درحال حاضر به عنوان «موزه» کاربرد دارد.
مدرسه دخترانه دیگری به نام «انوشیروان دادگر» در خیابان انقلاب روبروی پارک دانشجو ساخته که این مدرسه هم مانند «البرز» از ابتدای ساخت تا کنون فعال بوده است.
به گزارش ایسنا،این معمار زادۀ گرجستان، در بریگاد قزاق که یک واحد ویژه نظامی در ایران بود، خدمت می کرد و از آکادمی هنرهای زیبای سن پترزبورگ فارغ التحصیل شده بود و در دوره ای از زندگی اش به یادگیری زبان فارسی پرداخته بود. او پس از خروج از بریگاد قزاق به معماری می پردازد و آثاری با تلفیق معماری مدرن و سنتی ایرانی در تهران ایجاد می کند.
ساختمان پست تهران نیز اثر دیگری از مارکُف است و پس از مرمت و تغییر کارکرد به موزه ، در حال حاضر حال خوبی دارد.
یکی از شاهکارهای مارکُف مقبره شاهزاده گرجی در مجموعه گورستان ارامنه در منطقه دولاب تهران است، با وجود این که این مجموعه در فهرست میراث ملی ثبت شده است و یک بار هم مرمت شده، اما الان در وضعیت مناسبی نیست. با این حال یکی از زیباترین کارهای اوست. مقبره مارکُف و همسرش نیز در چند قدمی مقبره شاهزاده گرجی قرار دارد. کلیسای کوچکی هم در این مجموعه وجود دارد که فکر می کنم از آثار این معمار است.»
مدرسه دخترانه «ژاندارک» پروژه دیگر «مارکُف» در تهران بوده که شبیه «مدرسه البرز» است. این مدرسه هم در فهرست آثار ملی ثبت شده است، اما با این وجود وضعیت مناسبی ندارد و بیشتر بخش های آن در حال حاضر بدون استفاده است.
«مدرسه البرز»، «ساختمان اداره پست ایران»، «مدرسه ژاندارک»، «کارخانه قند ورامین»، «زندان قصر»، «مدرسه جدید دارالفنون»، «مسجد فخرالدوله امین الدوله»، «مدرسه انوشیروان دادگر» و «کلیسای حضرت مریم»، از جمله بناهای تاریخی تهران هستند که با معماری شاخص و منحصر به فردی ساخته شده اند و حتی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند، اما تمام این بناها یک وجه مشترک دارند و آن هم این است که یک معمار روس تبار به نام «نیکولای مارکُف» آن ها را پدید آورده است.
مارکُف تعدادی خانه هم در تهران ساخته است که برخی از آن ها ناشناخته هستند، اما از نحوه معماری آن ها می توان متوجه امضای مارکُف شد.
«کارخانه قند ورامین» نیز از کارهای شاخص این معمار است که در ادامه آن، مجموعه مسکونی برای کارکنان این کارخانه ساخت. این کارخانه هم ثبت آثار ملی شده است، اما امروز حال و روز مناسبی ندارد.
خانه «پروفسور عدل» یکی از همین خانه هاست که این معمار در کنار خیابان ولیعصر تهران ساخت\xa0 این خانه ثبت ملی شده و در اختیار فرهنگستان هنر است.
مارکُف در سال های خدمتش در تهران، خانه های زیادی ساخت که اکنون اطلاعات چندانی از آن ها در دسترس نیست و حتی برخی از آن ها تخریب شده اند، اما چندین اثر شاخص از مارکف به یادگار مانده است و برخی از آن ها حفظ شده اند و برخی دیگر به حفاظت فوری نیاز دارند.
«از جمله معماران تاثیرگذار در جنبش معماری تحول «نیکولای مارکُف» معمار گرجستانی است که از سال ۱۹۲۱ به بعد وارد کار معماری شد. «مدرسه البرز» نخستین اثری است که "مارکُف" در ایران ساخته و یکی از مهم ترین آثار معماری معاصر ایران و برجسته ترین کارهای این معمار به شمار می آید. معماری این مدرسه بعدها به عنوان الگو برای دیگر معماران مورد استفاده قرار گرفت. «مدرسه البرز» در سال ۱۳۰۳ ساخته و در فهرست آثار ملی ثبت شده است و از سال تاسیس تاکنون خدمات آموزشی ارائه داده است. \xa0\xa0
مارکف همچنین دو دانش سرا در تهران ساخت که یکی دانش سرای عالی واقع در باغ نگارستان است و دانشگاه تهران امروز در آن خدمات فرهنگی ارائه می دهد و دیگری دانش سرای مقدماتی (دانشگاه خوارزمی) در خیابان مفتح است.