دو آیین کمرنگ شده سیستان و بلوچستان در ماه رمضان

«رِمَضو الله الله/ رِمَضو رمضو الله/ خوش نوم خدا، ماه رمضان آمد مهمان خانه هایتان کنید/ خروس یک ساله را برایش قربانی کنید، خروس یک ساله که در برابر عظمت این ماه هدیه ای ناقابل است/گاو و گوساله را برایش قربانی کنید» نمونه ای از اشعاری است که به گفته این کارشناس میراث فرهنگی، در مراسم رمضان خوانی به زبان محلی خوانده می شود.

او ادامه داد: البته آیین «رمضان خوانی» این روزها کمرنگ شده و شاید فقط در چند شب آن هم تا قبل از نوزدهم ماه مبارک رمضان اجرا شود.

علیرضا خسروی ـ کارشناس میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان ـ درباره آیین «رمضان خوانی» یا «رمضونیکه» به ایسنا گفت: این مراسم با چارچوب و شکل خاصی در ماه رمضان اجرا می شده است. در این مراسم گروهی از بزرگان\xa0 روستا جمع می شدند و به در خانه ها می رفتند و ترانه هایی که اشعاری در وصف ماه رمضان داشت، می خواندند. شعرهای رمضان خوانی در برخی از کتاب ها چاپ شده است، به عنوان مثال در کتاب «مردم شناسی محمد اعظم سیستانی» این اشعار گردآوری شده است.

خسروی با بیان این که «سحرخوانی» نیز از آیین های دیگر سیستانی ها در ماه رمضان بوده است، گفت: در گذشته پیدا کردن زمان سحری برای مردم دشوار بوده است، مُلا یا بزرگ دِه از طریق ستاره ها زمان سحر را تشخیص می داد و با خواندن اشعار یا آیات قرآن روی پشت بام مردم را از مان سحر مطلع می کرد تا مردم بیدار شوند تا قبل از اذان سحری بخورند. یا گاهی عده ای با طبل به کوچه ها می رفتند تا مردم را بیدار کنند.

خسروی ادامه داد: شعر «رمضان خوانی» برای هر خانه ممکن بود که متفاوت باشد و بسته به موقعیت خانۀ مورد نظر، ابیاتی را به شعر اضافه می کردند، مثلا اگر خانه، پسر دم بخت داشت، شعری در وصف دامادی او خوانده می شد. اهالی خانه ها نیز هدیه هایی به گروه رمضان خوان پیشکش می کردند. یکی از افراد گروه نیز «جُلی کش» نام داشت که هدایا و نذری های مردم را جمع آوری می کرد. این هدایا معمولا بین نیازمندان توزیع می شود.

او ادامه داد: یکی دیگر از روش های تشخیص سحر از طریق دیوارهای کاه گلی خانه ها بود، مُلای دِه هر زمان که می توانست در تاریکی شب کاه گل ها دیوارها را ببیند، یعنی هنگام سحر بوده و آسمان کمی روشن شده است و شروع به «سحرخوانی» می کرد.